Mieke Vogels over de premiers vierde Burgermanifest

Het vierde burgermanifest van Guy Verhofstadt onderkent en analyseert de realiteit van de 21°eeuw; de globalisering, de klimaatverandering. De liberale remedie voor deze “kwalen” blijft echter dezelfde: meer individu, meer vrije markt, meer consumptie.

Zijn keuzes zijn niet onze keuzes. Groen! kiest voor meer verbondenheid, meer solidariteit met de zwaksten en een economie die de toekomst voorbereidt door te investeren in milieu en niet in winstmaximalisatie. Mieke Vogels, fractieleider Groen! Vlaams Parlement, schreef hierover een opiniestuk.

Verhofstadt stelt in zijn vierde burgermanifest het behoud van de huidige kerncentrales opnieuw voorop in afwachting van de ultieme liberale droom die kernfusie heet. In 1990 was dit de optie voor binnen 50 jaar, vandaag heet het in het burgermanifest een optie voor 2060. Moesten de miljarden euro die al geïnvesteerd werden in de ontwikkeling van kernfusie geïnvesteerd zijn in de hernieuwbare energieën zoals zonne- of windenergie dan was dit vandaag de realiteit. De volksmond zegt het: de zon schijnt voor iedereen!

Technologie ontwikkelen die zonnewarmte omzet in energie zal de geopolitieke situatie meer bepalen dan de demografische veranderingen die volgens Verhofstadt doorslaggevend zijn. Oorlog om olie in het Midden-Oosten hoeft niet meer als iedereen vrij toegang heeft tot de technologie om energie op te wekken via hernieuwbare bronnen als zon en wind. Ook ontwikkelingslanden kunnen zo het energieheft in eigen handen nemen.

In de jaren ’70 en ’80 plaatste Groen! een eerste generatie milieuproblemen op de agenda. Schuim op het water, zure regen, stank, superstorten. Door de druk van de milieubeweging en de Groenen werd er een nieuw beleid gevoerd en kon men de meest zichtbare vormen van vervuiling indijken. Zonder dat men daarbij radicaal moest ingaan tegen de groeilogica en de marktmechanismen. Watervervuiling kan je aanpakken door te investeren in meer waterzuiveringstations, afvalbeheersing door vuil gescheiden op te halen en te recycleren…

De milieuproblemen van de tweede generatie zoals de opwarming van het klimaat vragen meer radicale maatregelen. Hoe kan je de aarde bewaren als je milieuvriendelijke auto’s minder belast maar op hetzelfde moment Vlaanderen en België promoot als logistieke poort van Europa? Eén personenwagen stoot wel minder CO2 uit maar door de uitbreiding van de havens voor steeds meer en steeds grotere schepen zal het vrachtwagenvervoer dat deze containers naar het hinterland voert tegen 2020 verdubbelen en dus zal de CO2 stijgen in plaats van dalen.

De veranderingen in het klimaat voltrekken zich veel sneller dan de meeste wetenschappers voorspelden. De tijd loopt en vraagt radicalere oplossingen dan de voorstellen van Verhofstadt. Groen! stelt dan ook voor om de zinloze mobiliteit te schrappen.

Tot vijf jaar terug werden de onderdelen van een lamp die aankwam in Antwerpen gemonteerd in een Antwerpse beschutte werkplaats waarna ze werden verkocht in een keten van verlichtingszaken in Vlaanderen. Vandaag gaan diezelfde onderdelen per vrachtwagen naar Polen waar ze worden gemonteerd en verpakt om dan opnieuw per vrachtwagen terug naar de Belgische winkels te worden gevoerd.

Als je de reële kost van dit transport; de milieuschade door CO2 uitstoot, de enorme investeringen in infrastructuur, verkeersveiligheid, de files… verrekent in de energieprijs wordt dit transport duurder en loont het niet meer om de lampen over en weer te rijden. Zinloze transporten worden zo weg geconcurreerd.

Meer individu, meer vrije markt, meer consumptie…dit liberale verhaal gaat ook volledig voorbij aan de kloof tussen arm en rijk die ook in dit land steeds groter wordt.

In 2005 maakten 106.550 mensen gebruik van voedselbedeling. 14,8% van de Belgen leeft met een armoederisico. Het leefloon bedraagt 625 euro voor een alleenstaande terwijl de gemiddelde huurprijs voor een klein appartement oploopt tot 350 en 400 euro, de energiekost stijgt…Armen worden steeds meer uitgesloten en horen er in het liberale verhaal niet bij.

In het burgermanifest van Verhofstadt leest men: ” Door wat ze zich aanschaffen willen consumenten zich van de massa onderscheiden in plaats van in die massa te worden opgeslorpt.” Voor de rijken betekent dit rondrijden met een Porche Cayenne of eigenaar zijn van een superflat in Knokke. Voor mensen in armoede betekent dit ingaan op het aanbod van de kredietkaart om voor 1 euro per dag een flatscreen te kopen waarmee je, je beter kan voelen dan je buur (sic). De kleine lettertjes, brengen je bij de schuldbemiddelaar die je wijst op je verantwoordelijkheid “eigen schuld dikke bult”.

Het vierde burgermanifest illustreert ook het failliet van de actieve welvaartsstaat. Iedereen betrekken bij de samenleving en hen een volwaardige rol toebedelen heette het in de geschriften van Frank Vandenbroucke.

Vandaag is dit voluntaristische idee verworden tot een harde realiteit die steeds meer langdurig werklozen schrapt. De arbeidsbemiddeling van de VDAB faalt. Werkgevers stellen steeds weer dat er massa’s oningevulde betrekkingen zijn terwijl er anderzijds massa’s mensen willen werken maar geen werk vinden.

In plaats van vraag en aanbod beter op elkaar af te stemmen en de werking van de VDAB in vraag te stellen opteert Verhofstadt ook hier voor een liberale oplossing. Wat Rik Daems gisteren zei, wordt nu ook in het burgermanifest opgenomen; langdurig werklozen behouden hun uitkering alleen als ze in ruil daarvoor klusjes doen.

Het voorbije jaar waren er voorstellen om jongeren in het kader van de bijzondere jeugdzorg alternatief te straffen en hen te laten meewerken in een rusthuis, scholen beslissen in samenwerking met het plaatselijke OCMW om stoute leerlingen niet langer strafstudie te geven maar hen een woensdagmiddag te laten werken in het plaatselijke rusthuis. Minister Vanvelthoven bedacht op zijn beurt dat oudere werklozen via het PWA systeem zich best nuttig kunnen maken in de ouderenzorg of de kinderopvang en nu ontdekt ook Guy Verhofstadt de rusthuizen en de kinderopvang voor de langdurige werklozen die er verplicht moeten werken in ruil voor hun uitkering.

Deze ideeën zijn tekenend voor de manier waarop men in liberale tijden kijkt naar zorg voor kinderen en ouderen. Het is een vernedering voor al wie zich dagelijks inzet voor de zorg! Werken met mensen is geen alternatieve sanctie, geen straf. Kinderen opvoeden en ouderen de zorg geven die ze verdienen is bovendien niet iets wat iedereen kan. Het is een vak apart dat heel wat vaardigheden en inzet verwacht.

Het vierde burgermanifest van Verhofstadt is goed voor de politiek. Het reduceert de politiek niet tot management, tot goed bestuur’ maar zet de ideologie terug vooraan.

Verhofstadt heeft gelijk. Politiek betekent keuzes maken. Hij kiest voor meer individu, meer vrije markt, meer consumptie.

Zijn keuzes zijn niet onze keuzes. Wij kiezen voor meer verbondenheid, meer solidariteit met de zwaksten en een economie die de toekomst voorbereidt door te investeren in milieu en niet in winstmaximalisatie.

Morgen zijn er alweer verkiezingen. Wij zijn klaar om het debat te voeren. Laat ons van mening verschillen. Het is de essentie van onze democratie.

Mieke Vogels Fractieleider Groen! Vlaams parlement