Discussie over asielbeleid

Begin vorige week raakte bekend dat de burgemeesters Ingrid Pira van Mortsel en Willi Minnebo van Zwijndrecht (beiden Groen!) geen gevolg geven aan de uitwijzingsbevelen die ze van hogerhand krijgen. Vlaams minister Bert Anciaux (Spirit) riep daarop alle andere burgemeesters op om ook deze vorm van burgerlijke ongehoorzaamheid te vertonen. Wanneer burgemeesters de opdracht krijgen om bepaalde mensen ervan op de hoogte te brengen dat ze het Belgisch grondgebied moeten verlaten, maar deze opdracht niet uitvoeren, dan kunnen deze mensen gewoon ter plaatse blijven. Het is namelijk de taak van de burgemeesters de uitwijzing op te volgen.

Hoogleraar emeritus Etienne Vermeersch, filosoof, reageerde verbolgen op deze uitspraken. In De Standaard (19 juli 2007), legt hij uit waarom hij het niet eens is met Anciaux, Pira en Minnebo: het beleid hervormen kan in een democratie volgens hem enkel door het parlement. Blijkbaar moeten mensen die het niet eens zijn met het beleid zich daar dan gewoon bij neerleggen wanneer ze geen parlementair zijn. Wat een vreemde opvatting over de democratie. Gelukkig denkt niet iedereen erover zoals hij en zijn er mensen die betogingen, stakingsacties en acties van burgerlijke ongehoorzaamheid (zie bomspotting op Kleine Brogel) organiseren om het beleid aan te kaarten wanneer de parlementairen daar niet in slagen.

Sinds de dood van Semira Adamu (1998) leidde Vermeersch een commissie die de instructies voor de verwijdering van asielzoekers moest evalueren en verbeteren. In het tweede eindverslag van deze commissie valt volgende vaststelling te lezen: "Verschillende leden van de commissie en ook de meeste personeelsleden van de instellingen die het vreemdelingenbeleid uitvoeren, hebben persoonlijk contact gehad met migranten waarvan het lot hen zo ontroerde dat zij die personen graag tot het land zouden toelaten. Zodra zij echter de algemene problematiek van de migranten in ogenschouw nemen , beseffen ze dat, indien hun persoonlijke medemenselijkheid de algemene regel zou worden, dit in feite op een politiek van 'open grenzen' zou uitlopen, met alle negatieve gevolgen daarvan. (eigen cursivering)" In zijn artikel in De Standaard (19 juli 2007) legt Vermeersch echter totaal niet uit wat hij bedoelt met ' alle negatieve gevolgen' van open grenzen. Wat zijn de negatieve gevolgen van open grenzen? En zijn er wel negatieve gevolgen? Wie zo een stelling inneemt moet toch minstens de moeite doen om deze te beargumenteren?

Zelf ben ik absoluut een voorstander van open grenzen. Of beter gezegd ben ik voorstander van het afschaffen van de landsgrenzen. Landsgrenzen zijn grotendeels op een economische en politieke basis ontstaan. In Europa sloten heersers allerlei verbonden om hun grondgebied uit te breiden. In de gekolonialiseerde wereld werden grenzen gewoon getrokken om het grondgebied onder de kolonialiserende landen te verdelen, zonder rekening te houden met de plaatselijke bevolking. De grenzen zijn er totaal artificieel.

Net zoals grenzen op een economische en politieke basis zijn ontstaan, is het mogelijk ze op een economische en politieke basis af te schaffen. Het is perfect mogelijk een beleid te voeren op wereldniveau. Heel wat politieke kwesties, zoals de klimaatproblematiek en de energievoorziening zouden sowieso beter op mondiaal vlak geregeld worden. Andere thema's, zoals onderwijs of cultuurbeleid, kunnen nog altijd via deelparlementen worden behandeld.

Een wereld met open grenzen heeft niet per se tot gevolg dat iedereen op dezelfde plek zal willen komen wonen. De meeste mensen blijven het liefst in de omgeving waarin ze zijn opgegroeid, bij hun vrienden en familie waar een taal gesproken wordt die ze beheersen. Een voorwaarde daarvoor is wel dat de economische middelen gelijker verdeeld worden dan nu het geval is. Zolang de inkomsten van mensen minder dan 30 procent bedragen van de inkomsten van mensen in meer welvarende gebieden, zullen ze geneigd zijn naar deze gebieden te migreren. Dit is een volstrekt normale reactie van mensen die op zoek zijn naar geluk voor zichzelf en voor hun kinderen. In de hele menselijke geschiedenis zijn voorbeelden te vinden van migrerende mensengroepen op zoek naar een beter bestaan. Deze evolutie zal niet door wetten tegengehouden worden.

Een wereld van open grenzen biedt volgens mij enkel voordelen: als de economische middelen gelijker verdeeld worden (dit wil zeggen dat het gemiddeld inkomen van de inwoners van de armste gebieden minstens 30 percent bedraagt van het gemiddeld inkomen van de inwoners van de rijkste gebieden) zullen multinationals er geen baat meer bij hebben te verhuizen naar lageloonlanden (de lonen zullen er hoger liggen zodat de combinatie van deze lonen en de transportkosten een meerprijs zal vormen waardoor het voordeliger zal zijn om op meerdere plaatsen verspreid over de hele wereld kleinere vestigingen op te richten, in plaats van enkele vestigingen in de armste landen). Een gelijkere verdeling van de economische middelen maakt het mogelijk te investeren in een goede mondiale gezondheidszorg en sociale zekerheid, waartoe iedereen naar vermogen bijdraagt. Bovendien kunnen in een wereld van open grenzen milieuproblemen zoals de opwarming van de aarde op mondiaal vlak aangepakt worden.

Het lijkt niet vanzelfsprekend om in België met een beleid van open grenzen te starten. Maar de omstandigheden zouden er ons wel eens toe kunnen dwingen om dit toch te doen. De eilanden van welvaart (de Europese Unie en Noord-Amerika) zullen op lange termijn geen stand kunnen houden tegen een groeiende hoeveelheid mensen die niet in deze welvaart kunnen delen maar daar wel aanspraak op maken. Het komt er nu op aan op tijd in te grijpen om hun gerechtvaardigde eis naar een meer gelijke verdeling van de middelen op een vreedzame manier in te lossen.