Als een croissant duurder wordt dan drie uur bellen

Op dinsdag 20 november verscheen onderstaand opiniestuk van Mieke Vogels en Wouter De Vriendt in de Standaard. Omdat het opiniestuk duidelijk maakt wat de echt dringende punten zijn die moeten behandeld worden door een 'goed bestuur', publiceer ik het ook op mijn blog. In plaats van communautair te leuteren wordt het hoog tijd dat de onderhandelaars werk maken van een sociaal beleid.

"Terwijl de regeringsonderhandelaars met de moed der wanhoop voort ploeteren, heeft de bevolking andere zorgen. De stijgende prijzen voor voeding en stookolie breken record na record. De stijging van de voedselprijzen wordt mee veroorzaakt door de biobrandstoffen. De prijs van tarwe stijgt al sinds anderhalf jaar sterk, met een gemiddelde van 50 procent. Hetzelfde stellen we vast voor maïs, suiker, soja en palmolie. Daardoor worden basisproducten als brood, pasta en melk het komende jaar blijvend duurder, stelde de Landbouw- en Voedselorganisatie van de Verenigde Naties in haar recente 'Food Outlook'. Ook hier zullen we het gevoeld hebben. De supermarktketen Aldi besliste om in Duitsland de prijzen van melk en zuivel met 50 tot 100 procent op te trekken. Belgische winkelketens kondigen voor sommige producten prijsstijgingen tot 30 procent aan.

Economen en politici hebben hiermee onvoldoende rekening gehouden. Men dacht dat de prijsstijgingen van verse voeding en brandstoffen slechts tijdelijk en seizoensgebonden zouden zijn. Vandaag is het echter pijnlijk duidelijk dat stookolie en voedsel niet meer naar hun oude prijs zullen terugkeren. Die stijgende prijzen vreten aan de koopkracht van vele gezinnen en vergroten de ongelijkheid. Het ziet er immers niet naar uit dat de index evenredig zal stijgen met de uitgaven van gezinnen, zeker niet voor mensen met meer bescheiden inkomens. De sterk stijgende huurprijzen zijn al jaren een fors probleem: arme gezinnen zijn steeds vaker meer dan een derde van hun inkomen kwijt aan huur, en nog eens heel wat euro's aan energie. Zo houdt men amper nog iets over om van te leven.

Volgens reclame van Base is 3 uur bellen goedkoper dan een croissant. Dat zegt iets over de prijsdalingen in de telecom, maar ook iets over de prijs van voedsel. De inflatie op jaarbasis bedroeg in september 1,5 procent, maar de voedingsinflatie 3 procent. De impact van voeding op de totale inflatie geeft slechts een stijging van 0,6 procent, weet Niko Demeester, directeur-generaal van de FOD Economie. Een hoger bedrag op het loonbriefje moet de modale Belg dus niet verwachten.

Omdat de indexkorf op de consumptie van een doorsnee gezin is gebaseerd, blijft de index relatief onder controle. Immers, nu staan de prijsstijgingen van voedsel en energie in contrast met prijsdalingen van elektronische apparatuur zoals printers, computers en flatscreens. Vandaag gaat amper 20 procent van een doorsnee gezinsbudget naar voeding en drank, en het weegt ook maar voor 19 procent in de indexkorf. Maar bij lage-inkomensgezinnen gaat een groter deel van het inkomen naar basisuitgaven, zoals voeding. Dat een stijging van de voedselprijzen niet leidt tot een stijging van de index, is voor die mensen een groot probleem.

Als basisproducten sneller stijgen dan de index en luxeproducten in prijs dalen en de index beperken, dan moeten we met de sociale partners het debat aangaan of het huidige indexmechanisme nog sociaal genoeg zijn, en of er geen bijkomende maatregelen nodig zijn.

Hiermee heeft formateur Leterme een uitgelezen kans om het verschil te maken met paars. De stijgende prijzen van voedsel, energie en wonen vergroten de nood aan een efficiënt armoedebeleid, gebaseerd op een rechtvaardige sociale zekerheid en fiscale inkomensherverdeling. Al veel te lang lopen het leefloon, de pensioenen, het kindergeld en de werkloosheidsuitkeringen achter op de stijgende levensduurte. De stijgende prijzen vergroten de nood aan welvaartsvaste uitkeringen. Formateur Yves Leterme beloofde op Rerum Novarum nog 2 miljard euro voor de welvaartsaanpassing van de uitkeringen. Van deze belofte hebben we amper iets uitgewerkt teruggevonden in de formatiedocumenten. Door de notionele interestaftrek zag de overheid dan weer de voorafbetalingen door de ondernemingen dit jaar met ruim 900 miljoen euro verminderen. Mocht Leterme nog geïnteresseerd zijn in een sociaal beleid en op zoek zijn naar meer budgettaire ruimte, hij weet waar te beginnen."

Mieke Vogels en Wouter De Vriendt zijn voorzitter en kamerlid van Groen!