Hoog tijd voor een armoedebeleid

In Knack (28 februari 2007) heeft hoofdredacteur Rik van Cauwelaert het over de toenemende armoede in België. Hij zegt dat België tien jaar geleden nog tot de wereldtop behoorde als het op sociale bescherming aankwam, maar dat dat nu niet meer het geval is. De pensioenen en de werkloosheidsuitkeringen houden geen gelijke tred meer met de welvaart.

Hiervoor baseert hij zich op gegevens van de Europese Commissie: 14, 7 * percent van de Belgen, of ruim 1,5 miljoen mensen, leeft in armoede. Bij de oudere Belgen loopt dit cijfer zelfs op tot 21 percent. Het inkomen van de Belgische gepensioneerde bedraagt slechts 73 percent van het inkomen van de werkende Belg, terwijl het Europese gemiddelde 85 percent bedraagt. Vooral bij werklozen ligt het armoedepercentage hoog: het steeg de voorbije jaren tot 28 percent en bij eenoudergezinnen, meestal alleenstaande moeders, tot 36 percent. Tegelijkertijd zijn de Belgische sociale uitkeringen de voorbije jaren afgegleden naar de laagste in Europa.

*Het cijfer verwijst naar het percentage van de Belgen dat een verhoogd armoederisico loopt. Voor een alleenstaande betekent dat dat zijn of haar beschikbare inkomen niet hoger ligt dan 822 euro per maand. Voor een gezin met twee volwassenen en twee kinderen: niet hoger dan 1726 euro per maand.

Deze resultaten tonen aan dat het neoliberale beleid van paars faalt: een maatschappij die georganiseerd wordt volgens een neoliberale logica slaagt er niet in al haar inwoners een welvarend leven te laten leiden. Groen! heeft een andere visie op de samenleving: Groen! wil een economie waarin niet de winst, maar mens en milieu centraal staan. Dit betekent een economie die het welzijn van de mensen nastreeft, en daarbij het milieu niet in gevaar brengt.

Hier volgen enkele concrete groene voorstellen:

Groen! wil een sterker sociaal beleid

Een sterker sociaal beleid betekent kiezen voor herverdeling van middelen vanuit solidariteit en sociale rechtvaardigheid.

• Dat veronderstelt een verhoging van de sociale minima met 6% en het welvaartsvast maken ervan. Een leefloon moet immers meer zijn dan een ‘overleef-loon’.
• Het betekent werk maken van het alimentatiefonds, zodat (ex-)partners na een scheiding niet langer in armoede terecht dreigen te komen.
• Het vraagt om een versterking van het stedenbeleid in Vlaanderen. Wie moet leven aan de onderkant van de samenleving, zoekt immers vaak de stad op, waar de steden onvoldoende middelen hebben om hun sociaal-economische situatie te verbeteren en de leefkwaliteit van alle wijken op peil te houden.
• Groen! wil meer aandacht voor armoede, ongelijkheid en uitsluiting in alle beleidsdomeinen, zoals onderwijs, huisvesting, arbeidsmarktbeleid of welzijnsbeleid. Zo moet er een plafond voor de huurprijzen komen, zodat deze niet langer de pan uitswingen.
• Ten slotte betekent het een modernisering van de sociale zekerheid, zodat deze ook zekerheid blijft bieden in tijden van hoge werkloosheid, precaire jobs en vergrijzing.

De sociale zekerheid verbeteren en moderniseren houdt in:

• Herverdelende effecten bewerken: minder lasten op lonen en wedden, meer op energiegebruik, milieuvervuiling en op (inkomsten uit) vermogen, minder lasten op arbeidsintensieve ondernemingen, meer op energie-intensieve en/of milieuvervuilende ondernemingen. Daartoe bepleit Groen! de volgende maatregelen:
  • Een selectieve verschuiving van lasten, van de belasting op arbeid naar de belasting op het gebruik van kapitaalgoederen en energie en inkomsten uit vermogen of beleggingen. Deze lastenverlaging specifiek inzetten voor de herverdeling van bestaande en de creatie van nieuwe jobs.
  • De bijzondere bijdrage voor de sociale zekerheid vervangen door een nieuwe (para)fiscale heffing op alle werkelijke inkomsten, in de vorm van een Algemene Sociale Bijdrage (ASB), met een vrijgesteld minimuminkomen per gezin. Die ASB financiert mee de gezondheidszorg, de kinderbijslag en het basispensioen. Door deze maatregelen vermindert het reële inkomen van loontrekkende werknemers in geen geval, maar worden de inkomsten uit onder andere vermogens wél aangesproken.
  • Het systeem van lastenverlagingen en alternatieve financiering voldoende duidelijk en overzichtelijk maken.
• De invoering van deze maatregelen mag in geen geval leiden tot een vermindering van de totale inkomsten van de sociale zekerheid.
• De uitkeringen van de sociale zekerheid en de bijstand en de plafonds waarop ze berekend worden, koppelen aan de welvaartsontwikkeling, om de koopkracht van de sociale uitkeringen op regelmatige basis te verbeteren. Een permanente (jaarlijkse) screening van de uitkeringen op hun leefbaarheid en aandeel in de armoedecijfers is noodzakelijk.
  Een algemene inhaaloperatie van minstens 3% doorvoeren om de achterstand van de uitkeringen ten opzichte van de groei van het algemene welvaartspeil in te halen en daarnaast een bijzondere inspanning doen voor de meest achtergebleven uitkeringen.
• De uitkeringen van de sociale zekerheid hervormen, met als doel de sociale rechten van de verzekerden, mannen en vrouwen, te versterken en de uitkeringen van de sociale zekerheid beter aan te passen aan de samenleving:
  • De kinderbijslag omvormen tot een gelijk basisrecht voor elk kind: leeftijd- en rangtoeslagen verdwijnen. Voor de gezinnen uit de laagste inkomensgroepen zijn er wel extra toeslagen. Groen! verkiest een hogere uitkering boven belastingvermindering en aftrekken voor kinderen ten laste. Daardoor kunnen ook de laagste inkomens hier ten volle van genieten.
  • De verschillende uitkeringscategorieën in de werkloosheid stap voor stap afschaffen. Werklozen schrappen omwille van langdurige werkloosheid is voor Groen! onaanvaardbaar. Wij willen de administratieve rechten van werklozen versterken en de wachttijd voor schoolverlaters inkorten.
  • Voor wie leeft van een overlevingspensioen en de daarbij toegelaten arbeid, cumul toelaten met het vervangingsinkomen in geval van werkonbekwaamheid of onvrijwillige werkloosheid.
• Geen privatisering van de sociale zekerheid.
  

Om een antwoord te bieden op de hoge armoedegraad bij senioren, wil Groen! solidariteit van en met senioren.
Iedereen die nieuw op pensioen gaat, ontvangt een gelijk basispensioen. Een pensioenrecht verworven op basis van loonverbonden bijdragen vult dit basispensioen aan. De combinatie van deze twee pensioenen vormt het nieuwe wettelijke en welvaartsvaste pensioenrecht. Het wettelijk pensioen moet voldoende hoog zijn, zodat het tenminste kosten voor zorg en rusthuis dekt. De tweede (groeps-) en derde (privé)pensioenpijler mogen geen excuus zijn voor een onvoldoende sterk wettelijk pensioen. Solidariteit is essentieel bij de eventuele uitbouw van de tweede pensioenpijler.
Groen! pleit voor een soepele overgang van beroepsloopbaan naar pensioen. De soepele overgang naar het pensioen mag niet leiden tot een verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd. Het toegelaten arbeidsinkomen van gepensioneerden in combinatie met een pensioenuitkering niet verder verhogen.

Meer info over de groene standpunten wat betreft armoede zijn te vinden op de website: www.groen.be, onder 'nieuws & programma', 'standpunten'.




-